Duygu Erdoğan – Hasadı süren narenciye çeşitlerinde fiyatlar yüksek seyrediyor. Mart ayında eserler çiçeklenme devrinde iken Adana ve Mersin’de yaşanan don nedeniyle eser az. Eser az olunca fiyat da süratli tırmandı. Kimi marketlerde portakal kilo fiyatı 25 lirayı aşarak 30 liraya yaklaşırken, mandalina fiyatının ise 25 lira olduğu görüldü. Kalitesine nazaran değişen eserlerin yer aldığı İstanbul Hal’inden portakalın çıkışı 10-20 lira ortasında değişiyor. TÜİK bitkisel üretim iddiasına nazaran de portakal üretiminde yüzde 30’un üzerinde azalış öngörüldü. Mandalinada rekolte kaybı iddiası ise yüzde 18’e yakın yapıldı. Ayrıyeten şimdi soğuk havaların başlamaması nedeniyle tüketimde de bir düşüş dikkat çekiyor. Düşüşün temelinde iklim meselesinin tesiri önemli olarak görülüyor.
Dalında 10 lira ancak…
Adana’daki üretimin yarısının Yüreğir’den sağlandığını belirten ilçe Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, narenciye genelinde Adana özelinde rekolte kayıpları olduğunu söyledi. Portakalın kısmında 10-12 lira fiyatla kentten çıktığını anlatan Doğan, “Ancak buna karşın çiftçi maliyetini güç karşılıyor. Kendimden örnek vereyim, enderdonat cinsi 60 dönümden dönüm başına bir ton randıman aldım. 9 lira 65 kuruşa kilosunu verdik. Fakat dönüme 5 ton alıp dört liraya satsam iki kat fazla para kazanırdım. Randıman yok o yüzden tekrar çiftçi kazanamıyor. Çoğunluk bu durumda. Mesela mandalinada ise geçen yıl aldığım randımanın onda birini aldım. Bu yıl fiyat iklim nedeniyle verimsizlikten yüksek, girdi fiyatları ise ikinci etken. Erkenci mandalina kümelerinde sorun yok” diye konuştu.
Seferihisar’da sorun yok
Bölgede yaşanan don münasebetiyle narenciye bölgelerinin çiçek açma devrinde etkilendiğini anlatan Akdeniz (Mersin) Ziraat Odası Başkanı Musa Yılmaz, rekoltede yüzde 35-55 ortasındaki düzeylerde bölgesine nazaran düşüşler görüldüğünü lisana getirdi. Bu nedenle fiyatın yüksek seyrettiğini belirten Yılmaz, “Narenciye genelinde bu yıl ucuza tüketim çok güç görünüyor” dedi.
İzmir Seferihisar Ziraat Odası Başkanı Aydoğan Gülbağ ise kıymetli üreticilerden olan bölgelerinde don badiresi görülmediğini, randımanın evvelki sene ile çabucak hemen tıpkı olduğunu söz etti. Gülbağ, “Seferihisar bölgemizde hasat yeni başladı. Aralık ayına kadar devam eder hasat. Tüccarlar genelde 5 lira fiyat veriyor. Lakin doğal mazot, nakliye işçilik/işleme, tüccardan üçüncü ele kadar giden süreç sofralara kadar fiyatı 5’e katlıyor. Randımana karşılık ise mandalina tüketimi şu an az. Havaların şimdi soğumamış olması, soğuk havalarda tüketim şuuru yüksek olan mandalinada istediğimiz tüketim oranına ulaşmamızı engelliyor” dedi.
‘Narenciye üretimi düşer’
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bitkisel üretim için yaptığı ikinci varsayımda narenciye kümesindeki düşüşleri gösteriyor. Buna nazaran, turunçgil meyvelerinden mandalinada yüzde 17.7, portakalda yüzde 31.3, limonda yüzde 32.5 oranında azalış öngörüldü.